ROZMNAŻANIE ROŚLIN OZDOBNYCH
Rośliny ozdobne rozmnaża się generatywnie lub wegetatywnie. Rozmnażanie z nasion nazywa się rozmnażaniem generatywnym. Rozmnażanie za pomocą różnych organów wegetatywnych albo przez podział roślin — nazywa się rozmnażaniem wegetatywnym.
Rozmnażanie z nasion
Jak wiadomo, organizm rośliny składa się z organów wegetatywnych: korzeni, łodygi i liści, oraz generatywnych: kwiatów. Po zapyleniu i zapłodnieniu słupki przekształcają się w owoce, a zalążki w komorne zalążni słupka — w nasiona. Nasiona wartościowa, a takie mogą być używane do wysiewu, powinny:
1) być czyste odmianowo, tzn. nie mogą być wśród nich nasiona innych odmian lub gatunków;
2) odznaczać się właściwym zapachem, barwą, połyskiem oraz brakiem zanieczyszczeń;
3) mieć energię i siłę kiełkowania zgodną z obowiązującymi normami.
Siła kiełkowania wyrażona w procentach oznacza, ile nasion na 100 sztuk wykiełkowało w określonym dla danego gatunku czasie.
Energia kiełkowania, wyrażona również w procentach, określa ile nasion na 100 sztuk wykiełkowało po upływie ściśle określonego czasu, ale krótszego niż przy oznaczaniu siły kiełkowania.
W celu zbadania siły i energii kiełkowania należy przeprowadzić tzw. próbę iriełkowania.
Próbę kiełkowania przeprowadza się w pomieszczeniach o temperaturze 20—25° lub w kiełkownikach w temperaturze optymalnej dla danego gatunku. Nasiona roślin ozdobnych kiełkują najlepiej w temperaturze od + 8 do + 32°, zależnie od gatunku. Oprócz właściwej temperatury do kiełkowania nasion potrzebna jest jeszcze woda, powietrze, a niekiedy światło. Ilość wody musi być umiarkowana, gdyż nadmiar utrudnia dostęp powietrza do kiełkujących nasion, a tym samym wpływa ujemnie na kiełkowanie.
Przygotowanie nasion do siewu
Do zabiegów przedsiewnych należy zaprawianie nasion preparatami chemicznymi, stratyfikacja nasion, moczenie nasion oraz nacinanie (uszkadzanie) łupin nasiennych.
Celem zaprawiania jest zwalczanie bakterii i grybów chorobo twórczych oraz szkodników występujących na powierzchni nasion, jak ceż zabezpieczeniu nasion przed organizmami szkodliwymi, znajdującymi się w ziemi.
Najczęściej stosowane są następujące zaprawy nasienne: Ceresan Universal Nassbeize, Zaprawa nasienna R, Zaprawa nasienna T, Zaprawa nasienna uniwersalna, Alvit 55, Agronex TA, Morkit forte.
W wypadku występowania chorób wewnątrz nasion można zastosować odkażanie gorącą wodą; należy wówczas nasiona umieścić w woreczku z rzadkiej tkaniny i przez pół godziny moczyć w wodzie o temperaturze do 50°.
Sposoby stosowania zapraw są różne dla poszczególnych gatunków nasion należy więc zawsze przestrzegać wszystkich przepisów podanych na opakowaniach, jak również zachować ostrożność, aby przy zaprawianiu nie uszkodzić nasion (zwłaszcza drobnych).
Stratyfikację stosuje się dla nasion trudno kiełkujących, bezpośrednio po ich zbiorze (np. nasion róży). Technika stratyfikacji została dokładnie omówiona w podręczniku sadownictwa.
Moczenie niektórych nasion stosuje się w celu przyspieszenia ich kiełkowania. Moczenie przeprowadza się w zacienionych pomieszczeniach o temperaturze około + 25°, umieszczając nasiona w czystej i miękkiej wodzie o temperaturze 40—50°, co ułatwia ich pęcznienie. Nasiona większe zalewa się miękką wodą w naczyniach, a drobne wsypuje się do woreczków i zanurza w wodzie na 24 godziny. Nasiona moczone muszą być wysiewane do ziemi odkażonej, gdyż są bardziej podatne na zaatakowanie przez czynniki chorobotwórcze.
Uszkadzanie łupiny nasion stosuje się, gdy jest ona gruba, w celu skrócenia okresu kiełkowania. Najczęściej zabieg ten jest stosowany dla nasion palm, dracen, bananów i pacioreczników. Twardą okrywę u nasion dużych nadpiłowuje się pilnikiem lub rozbija młotkiem, nasiona zaś drobne przeciera się między arkuszami papieru ściernego. Takie przygotowanie nasion do siewu nazywa się skaryfikacją.