Endywia
Endywia jest rośliną jednoroczną, o krótkim okresie wegetacji. Częścią jadalną są liście zebrane w formie rozety. Uprawia się dwie formy endywii. Jedna to tzw. eskariola, o liściach podłużnych, szerokich, powycinanych. Drugą formą jest endywia kędzierzawa, zwana też mchową. Ma ona liście faliste, głęboko wycinane i silnie kędzierzawe. Liście endywii mają charakterystyczny gorzkawy smak, spowodowany obecnością glikozydów. Dlatego też bieli się je, zawiązując w górnej części słomą, paskami z folii, gumkami itp. Endywię cechuje duża wartość odżywcza, gdyż zawiera ona dwukrotnie więcej niż sałata wapnia, fosforu i żelaza, ponadto karoten i sporo witaminy B1, B2 i PP oraz niewielką ilość witaminy E.
Endywia ma małe wymagania klimatyczne, dobrze znosi chłody i lekkie przymrozki. Optymalna temperatura jej wzrostu wynosi 12°C. Wykazuje dużą wrażliwość na długotrwałą suszę i upały, łatwo wybija wówczas w pędy kwiatostanowe. Najlepiej rośnie na glebie niezbyt ciężkiej, o dużej zawartości próchnicy. Gleba nie powinna być podmokła ani zakwaszona. Endywię można uprawiać jako poplon po warzywach wczesnych. Stosuje się następujące nawożenia mineralne na 1 m2: 20 g saletry amonowej lub saletrzaku, 20 g superfosfatu 18-procentowego, 30 g soli potasowej 40-procentowej. Przede wszystkim dobrze jest zasilić saletrą amonową (10 g/m2).
Endywię można siać bezpośrednio na miejsce stałe, do gruntu, w rzędy oddalone co 30 cm (potrzeba 0,3-0,5 g nasion na 1 m2) – od połowy czerwca do lipca, częściej jednak sadzi się rośliny z wcześniej przygotowanej rozsady. W tym celu nasiona wysiewa się na rozsadniku (2-3 g na 1 m2) od końca maja do połowy czerwca. W 4-5 tygodni po wysiewie, gdy rośliny mają 4-6 liści, przystępujemy do sadzenia rozsady na zagonie. Endywię sadzi się w rozstawie 30X40 cm. W trakcie sadzenia glebę wokół rośliny należy dobrze obcisnąć, następnie podlać. Endywię posianą bezpośrednio do gruntu trzeba przerwać, pozostawiając rośliny w odległości 30 cm jedna od drugiej.
Bielenie endywii przeprowadza się na 2-3 tygodnie przed zbiorem, w miarę dorastania roślin. Po wybraniu w pełni wyrośniętych roślin (gdy liście osiągną maksymalną wielkość) rozety ich liści podnosi się ku górze, zbierając je w pęczek. Następnie, jak już zaznaczono, w połowie wysokości liście związuje się sznurkiem, paskiem foliowym lub słomą. Czynność tę należy przeprowadzać w pogodne, słoneczne dni, gdy rośliny są suche, gdyż związanie mokrych liści spowoduje ich zgnicie. Po związaniu rozet podsypuje się je lekko ziemią. Endywię do spożycia wycina się nożem, wybierając liście wybielone – zwykle we wrześniu i przez cały październik. Rośliny, które nie zostały wybielone przed zimą, przenosi się z bryłką ziemi do dołów, inspektu lub piwnicy i przykrywa deskami i słomą by zabezpieczyć przed mrozem. W czasie takiego przechowywania, w celu wybielenia, trzeba endywię podlewać.
Z odmian endywii uprawia się Eskariolę Paryską – jest to roślina o dużych podłużnych liściach, rozszerzających się ku dołowi, o powierzchni falistej. Liście są jędrne, grube, barwy zielonej, a po wybieleniu żółtawe. Okres od sadzenia rozsady do zbioru wynosi 80 dni. Dobrze zimuje w gruncie, w rejonie nadmorskim. Zielona Duża Kędzierzawa – jest odmianą o rozpierzchłym, luźnym przekroju. Liście ma bardzo duże, silnie wycinane, o powierzchni falistej, zielone, po wybieleniu żółte. Również dobrze zimuje w gruncie, w rejonie nadmorskim. Jest mniej plenna od poprzedniej odmiany.