Groch
Groch uprawia się na zbiór niedojrzałych nasion lub niedojrzałych strąków – „na zielono”. Jest rośliną roczną o cienkich pustych łodygach, osiągających wysokość od 20 do 200 cm. Nasiona grochu zawierają około 7% białka, 6-7% tłuszczów i do 14% węglowodanów. Są dobrym źródłem żelaza i jednym z najbogatszych dostawców witamin z grupy B. Groch najlepiej rośnie i daje największe plony w rejonach, gdzie na wiosnę utrzymuje się temperatura od 12 do 18°C, powietrze jest dość wilgotne, a ilość opadów umiarkowana. Najlepsze są dla niego gleby piaszczysto-gliniaste, nie zakwaszone. Groch na zielono uprawia się w pierwszym, najdalej w drugim roku po oborniku. Dobrze udaje się po okopowych, ponieważ nie znosi zachwaszczenia. Nie należy go uprawiać po sobie, ani po innych motylkowych. Przed siewem daje się nawozy mineralne w dawkach na 1 m2: 10 g saletrzaku, 20-40 g superfosfatu 20-40 g 40-procentowej soli potasowej. Zamiast tego można stosować nawozy wieloskładnikowe: azofoskę w dawce 20-40 g na 1 m2 lub MIS-3 w dawce 30-60 g.
Groch należy wysiewać jak najwcześniej, gdy tylko gleba obeschnie, nie później niż do połowy kwietnia. Odmiany karłowe siejemy w rzędy co 15-20 cm, odmiany wyższe niż 50 cm i silnie krzewiące się co 20-25 cm, a wysokie w dwa rzędy co 20-30 cm, pozostawiając przejścia co 60-80 cm. Odległość w rzędach między roślinami pozostawić 3-4 cm. Ilość nasion w zależności od rozstawy: 21-28 g/m2 -30-40 g/m2 (karłowe) i 12-15 g/m2 – 36-45 g/m2 (wyższe).
Na podstawie budowy strąka groch dzieli się na:
1) cukrowe – o zielonym mięsistym strąku, bez wyściółki pergaminowej w środku; strąki są miękkie, pomarszczone i nadają się do spożycia w całości; są słodkie, smakowite;
2) łuskowe – mają one sztywne strąki z wyściółką pergaminową, wskutek czego jadalne są tylko nasiona. Grochy łuskowe dzielą się z kolei na dwie podgrupy:
a) o nasionach gładkich – odmiany na ogół bardzo wczesne, ale bardzo szybko przejrzewające, nabierające smaku mączystego;
b) o nasionach pomarszczonych – odmiany najcenniejsze, smaczne i tylko te należy konserwować na zimę.
Odmiany wysokie wymagają podpierania, najlepiej chrustem.
Mamy dwie odmiany cukrowe: De Grace i Iłówiecki. De Grace jest odmianą bardzo wczesną, o niskim wzroście (25-45 cm), mało plenną; łodyga sztywna, słabo rozgałęziona; strąki krótkie (8 cm), proste, ścięte, mięsiste i soczyste. W strąku znajduje się 5-6 nasion. Od siewu do pierwszego zbioru upływa 82 dni. Iłówiecki jest odmianą średnio wczesną, plenniejszą od poprzedniej; rośliny zwarte, wysokości 60-90 cm, o sztywnej łodydze; strąki proste, długości 5-6 cm. Od siewu do pierwszego zbioru upływa 86 dni.
Z odmian łuskowych o nasionach gładkich mamy tylko jedną odmianę – Sześciotygodniowy. Jest to odmiana bardzo wczesna, średnio plenna; rośliny wysokie (95-140 cm), o wiotkich łodygach; strąki długości do 9 cm, szablaste, wyraźnie na końcu zagięte. Od siewu od pierwszego zbioru upływa 60-70 dni, dość długo plonuje.
Odmian łuskowych o nasionach pomarszczonych jest najwięcej. Do wczesnych należą: Hunter, Cud Kelvedonu, Bórdi, Pegaz, Nefryt. Meteor. Są one na ogół niskie (45-60 cm), z wyjątkiem Huntera, który wyrasta do wysokości 60-70 cm. Rośliny są ciemnozielone, sztywne, zwarte. Hunter i Nefryt mają nasiona nieco mniejsze (masa 1000 sztuk 170-210 g). Najbardziej znaną i najstarszą z nich jest Cud Kelvedonu, bardzo wczesna, plenna odmiana o smacznych, ciemnozielonych nasionach, ale wrażliwa na choroby i zawodna w produkcji. Wszystkie pozostałe są pewniejsze, lepsze w plonowaniu. Jedynie Nefryt jest parę dni późniejszy; liczba dni od siewu do zbioru 73-78.
Średnio wczesnymi odmianami są: Rarytas, Delisa II, Iweta. Są one średnio wysokie (60-90 cm), o sztywnych łodygach, ziarnie średniej wielkości (masa 1000 nasion 170-200 g). Wszystkie te odmiany, a zwłaszcza Rarytas i Iweta, odznaczają się dużą równoczesnością dojrzewania. Strąki długości do 7 cm, proste lub lekko wygięte.
Średnio późną jest Konserwowy IHAR – średnio wysoka (65-100 cm), o grubej, sztywnej łodydze. Strąk ma gruby, długości 10-11 cm, wygięty. Masa 1000 nasion 180-210 g. Nieco późniejsza od tej jest Beniaminek, która bardziej równomiernie dojrzewa. Rośliny średnio wysokie (65-80 cm), bardzo sztywne. Strąk prosty, średniej wielkości, osadzony pojedynczo lub parami, przeważnie u szczytu roślin. Masa 1000 nasion 180-220 g.
Nową polską odmianą jest Jarek. To pierwsza w naszym doborze odmiana typu fasciata, co oznacza, że liczne pędy kwiatowe wyrastają z kilku tylko, blisko rozmieszczonych węzłów. Cechuje ją wyjątkowo równoczesne dojrzewanie, jest plenna. Strąk prosty do 11 cm długości. Masa 1000 nasion 200-210 g. Odmianą wyróżniającą się wśród tej grupy dużym, jasnozielonym, smacznym ziarnem jest Confidence. Rośliny średnio wysokie (70-100 cm), niezbyt sztywne; gdy mocniej wyrośnie, wymaga podpierania. Strąk ma duży, szeroki, prosty. Masa 1000 nasion 280-320 g.
Odmianami późnymi są: Nike, Nora, Topaz i Telefon. Nike jest odmianą wyjątkowo plenną, podobną do Delisy II. Rośliny średnio wysokie (80-120 cm), o bardzo sztywnych pędach. Ziarno ciemnozielone, masa 1000 nasion 180-200 g. Nora jest podobna do Nike, ale późniejsza o 1-2 dni i bardziej wyrównana w wysokości roślin i zabarwieniu. Rośliny są niższe (70-90 cm). Topaz jest nową odmianą. Rośliny średnio wysokie (80-90 cm), bardzo sztywne. Odmiana bardzo plenna. Masa 1000 nasion 180-220 g. Telefon jest odmianą najpóźniejszą, bardzo plenną, o długim okresie sprzętu strąków na skutek stopniowego dorastania i osiągania dojrzałości konsumpcyjnej. Rośliny są bardzo wysokie (130-190 cm), i choć pędy są proste, sztywne i grube – wymagają podpierania. Strąk jasnozielony, długi, prosty; ziarno duże. Masa 1000 nasion 260-320 g.