METODY ZAPOBIEGANIA I ZWALCZANIA CHORÓB ORAZ CHWASTÓW,JAK RÓWNIEŻ SZKODNIKÓW ROŚLIN UPRAWNYCH
Małe ogródki cechuje duża różnorodność gatunków roślin ogrodniczych sianych czy sadzonych na niedużej powierzchni. Rośliny te -drzewa i krzewy owocowe, warzywa i rośliny ozdobne – wymagają innej pielęgnacji, niż przy uprawach towarowych. Stąd też ochrona roślin za pomocą środków chemicznych jest utrudniona. Związane jest to ze współrzędną uprawą wielu gatunków drzew owocowych i warzyw oraz toksycznymi właściwościami stosowanych pestycydów. Opryskując jedne uprawy, często doprowadzamy do skażenia innych roślin, gotowych w tym czasie do zbioru i spożycia. Dlatego też zwalczanie chorób i szkodników na działkach i w ogródkach przydomowych we wszystkich przypadkach, kiedy jest to możliwe, powinno się przeprowadzać metodami mechanicznymi i biologicznymi. Środki owadobójcze należy stosować tylko wtedy, kiedy nie można szkodników zwalczyć innymi metodami.
Metoda agrotechniczno-higieniczna. Polega ona na stwarzaniu roślinom jak najlepszych warunków do wzrostu i rozwoju, na skutek czego zapobiega się występowaniu chorób. W wyniku właściwej uprawy gleby, odpowiedniego zmianowania roślin, prawidłowego nawożenia i podlewania rośliny dobrze rosną. Również duże znaczenie ma używanie zdrowego materiału roślinnego.
Należy tu podkreślić wpływ pory podlewania na rozwój chorób powodowanych przez grzyby. Najlepiej podlewać we wczesnych godzinach rannych, gdyż woda zdąży wsiąknąć w glebę przed silną operacją słoneczną, a jednocześnie rośliny szybko obeschną, co uniemożliwi kiełkowanie zarodników grzybów chorobotwórczych.
Dlatego też wykonując nawadnianie w godzinach wieczornych, starajmy się lać wodę pod rośliny, a nie na liście.
Zabiegi higieniczne polegają na usuwaniu wszelkich źródeł chorób, tzn. należy zbierać i palić opadłe i gnijące owoce, usuwać tzw. mumie z drzew i chore pędy, zgrabiać liście, a także usuwać wszelkie resztki po zbiorze warzyw.
Powinno się też sadzić odmiany najbardziej odporne na choroby i szkodniki, które rekomenduje się w doborach roślin dla pracowniczych ogródków działkowych i przydomowych, podawanych przez Ministerstwo Rolnictwa, Leśnictwa i Gospodarki Żywnościowej.
Metoda mechaniczna. Polega na ręcznym zbieraniu i niszczeniu owadów albo zakładaniu różnych pułapek, przeszkód, przynęt, a także usuwaniu chorych części roślin. Stosując tę metodę w okresie bezlistnym, kiedy znacznie łatwiej dostrzec zimujące formy szkodników, czy objawy chorób na drzewach, dokonuje się ich lustracji. Zbieramy pojedyncze lub grupy zeschniętych liści, przyczepionych do gałązek lub konarów oprzędem, ponieważ zimują w nich młode gąsienice takich szkodników, jak: niestrzęp głogowiec, kuprówka rudnica, niektóre zwójki i inne; liście takie należy spalić. Na młodych pędach łatwo również dostrzec czarnoszarawe pierścionki zlepionych ze sobą jaj pierścienicy nadrzewki; pędy takie ścinamy i palimy. Na pniach można też zauważyć niewielkie filcowato wyglądające brunatne poduszeczki, będące złożami jaj brudnicy nieparki; złoża te trzeba zeskrobać i zniszczyć.
Podczas wiosennego cięcia usuwamy pędy porażone przez mączniaka jabłoni lub agrestu (widoczny mączasty nalot – srebrzysta błyszcząca powierzchnia i niedorozwinięte pączki). Wycinamy też nożem kawałki kory porażonej rakiem i zgorzelą (łatwo odróżniające się plamy z odstającą, pomarszczoną korą). Rany po wyciętej tkance smarujemy preparatem Funaben 3 lub 4 albo Santar SM.
Gąsienice owocówki jabłkóweczki można wyłapywać do zakładanych na pnie – w miesiącu czerwcu – opasek z papieru falistego, zabezpieczonego dodatkowo folią lub papierem odpornym na działanie deszczu. Opaski takie zdejmuje się i pali jesienią lub w marcu-kwietniu.
W celu wyłapania samic piędzika przedzimka zakłada się na pnie drzew owocowych – w październiku – opaski lepowe. Lep przygotowuje się w następujący sposób: do gorącego, ale nie wrzącego oleju rycynowego (20 dag) wsypuje się 25 dag rozdrobnionej kalafonii, podgrzewa przez 20-30 minut, stale mieszając do momentu, aż kropla spuszczona na talerz nie rozlewa się. Gdy lep dostatecznie zgęstnieje, wlewa się 4 dag gliceryny, miesza i zestawia z ognia; smaruje się nim dopiero po 2 dniach od chwili przygotowania. Pół litra tak sporządzonego lepu wystarczy na 30-50 opasek.
Na warzywach można ręcznie zbierać gąsienice żerujące na roślinach kapustnych, wyłapywać na pułapki lepowe pchełki, zakładać pułapki na turkucia oraz gryzonie.