WYTYCZNE ZAGOSPODAROWANIA DZIAŁEK W PRACOWNICZYM OGRODZIE DZIAŁKOWYM
W celu prawidłowego, najbardziej racjonalnego oraz zgodnego z regulaminem POD zagospodarowania działek Rada PZD wydała „Wytyczne do zagospodarowania i modernizacji działek w stałych pracowniczych ogrodach działkowych” [30]. W myśl tych wytycznych działka powinna mieć kształt prostokąta, krótszym bokiem przylegającego do alei ogrodowej. Działka może być wyposażona w następujące urządzenia:
1) altanę;
2) ujęcie wody ogólne lub własne, w postaci studni abisynki;
3) inspekt o powierzchni nie przekraczającej 9m2;
4) tunele foliowe wysokości do 2 m i powierzchni nie przekraczającej 20 % powierzchni działki;
5) szklarnię wysokości do 2 m i powierzchni nie przekraczającej 20 m2 bez stałych urządzeń ogrzewczych, z tym że łączna powierzchnia szklarni i tuneli foliowych nie może przekraczać 20% powierzchni działki (urządzenia te powinny być usytuowane w odległości co najmniej 1 m od granicy sąsiada i 2 m od alei ogrodowej;
6) zbiornik wodny na wodę do podlewania lub służący do uprawy niektórych roślin ozdobnych; jego powierzchnia nie może przekraczać 3 m2;
7) pergole, kratownice, murki kwiatowe, skalniaki oraz ławki, stół, piaskownicę, huśtawkę;
8) klatki na króliki, umieszczone w odległości co najmniej 3 m od granicy działki w miejscu mniej widocznym, osłoniętym, przy czym powinny tworzyć całość architektoniczną z altaną;
9) 2-3 ule;
10) ogrodzenie od alei ogrodowej do wysokości 1 m, przy czym może być wykonywane wyłącznie za zgodą zarządu ogrodu; obowiązuje jednakowy materiał i wykonawstwo jak dla całej kwatery działek.
W nowym ogrodzie zagospodarowanie agrotechniczne działki musi nastąpić w ciągu 3 miesięcy od daty jej otrzymania z wyłączeniem okresu zimowego. W pierwszym roku po otrzymaniu działki, w przypadku słabych gruntów, wskazane jest zasianie roślin, które posłużą jako nawóz zielony, np.: łubinu, wyki, seradeli. Posadzenie na działce roślin trwałych powinno nastąpić w ciągu 2 lat od daty jej otrzymania.
Przystępując do stałego zagospodarowania działki, użytkownik powinien zrobić sobie jej- plan sytuacyjny, uwzględniający przepisy regulaminu POD oraz podane wyżej wytyczne Krajowej Rady PZD. Przy opracowywaniu planu należy wziąć pod uwagę przede wszystkim cel, jakiemu ma służyć działka (użytkowy, rekreacyjny), upodobania i potrzeby, a następnie warunki klimatyczne (na północy kraju wegetacja rozpoczyna sią około 2 tygodnie później i nie wszystkie gatunki roślin ogrodniczych udają się, zwłaszcza w rejonach północno-wschodnich) i glebowe, wymagania poszczególnych gatunków roślin, które chcemy uprawiać.
Zaleca się zagospodarowanie działek tzw. systemem kwaterowym, polegającym na wyznaczeniu oddzielnych powierzchni pod uprawę drzew owocowych, warzyw i roślin ozdobnych. System ten ma na celu zapewnienie wszystkim grupom roślin uprawianych na działce najlepszych warunków wzrostu i plonowania, a także ułatwia uprawę oraz wykonywanie zabiegów ochrony roślin przed chorobami i szkodnikami.
Kwaterę sadowniczą powinno się usytuować na działce tak, aby miała najlepsze warunki klimatyczne i uprawowe (z reguły od strony północnej), natomiast część działki najlepiej nasłonecznioną powinno się przeznaczyć pod uprawę warzyw i roślin ozdobnych (od strony południowej). Kwatera sadownicza zwykle składa się z części przeznaczonej pod uprawę drzew owocowych i części, w której uprawia się krzewy owocowe. Truskawki i poziomki wskazane jest łączyć z warzywami, ze względu na potrzebę prowadzenia uprawy przemiennej (rośliny te nie powinny na jednym miejscu rosnąć dłużej niż 2-3 lata). Drzewa i krzewy owocowe należy wybierać spośród odmian zalecanych dla ogrodów działkowych i przydomowych. Przy ich sadzeniu należy przestrzegać odległości od granic działki, określonych w regulaminie POD, a mianowicie dla:
a) jabłoni i grusz na podkładkach silnie rosnących, których w zasadzie nie powinno się sadzić na działce, oraz śliw, moreli i leszczyny – 3 m;
b) jabłoni i grusz na podkładkach słabo rosnących, oraz wiśni, brzoskwiń i pigwy – 2 m;
c) agrestu, porzeczek, winorośli, malin i jeżyn – 1 m;
d) orzechów włoskich i czereśni, które zajmują dużo miejsca, (około 100 m2 1 drzewo) i nie bardzo nadają Się do uprawy na działkach – 5 m.
Odległość sadzenia drzew i krzewów między sobą można dostosować do wymaganego rozstawu. Na działkach zaleca się sadzenie drzew krzaczastych na podkładkach karłowych o wysokości pnia do 30 cm lub niskopiennych o wysokości pnia do 60 cm. Nie wolno sadzić drzew wysokopiennych o wysokości powyżej 100 cm. Z kolei zaleca się sadzenie jabłoni szczepionych na słabo rosnących podkładkach wegetatywnych lub ze wstawkami skarlającymi oraz stosowanie systemu szparagowego do ich prowadzenia. Warzywa wyrastające wysoko, jak np.: słonecznik, fasolę tyczkową, należy sytuować w odległości co najmniej 2 m od granicy działki.
Przy sadzeniu roślin ozdobnych obowiązują następujące odległości od granic działki, dla:
– silnie rosnących krzewów ozdobnych, np.: jaśminowca, forsycji, lilaka – 2 m;
– słabo rosnących krzewów ozdobnych, np. róż krzaczastych -1 m;
– niskich bylin – 0,5 m.
Jeżeli zakłada się na działce trawnik, to powierzchnia jego nie powinna przekraczać 7% powierzchni działki, przy czym działka o powierzchni 300 m2 może mieć trawnik wielkości 20 m2, a działka 500 m2 – do 35 m2. Zalecana szerokość rabaty na działce wzdłuż alei o-grodowej wynosi 1 m. Wskazane jest przyjęcie przez zarząd POD jednej koncepcji takiej rabaty, według której każdy użytkownik działki powinien posadzić ustalone gatunki roślin ozdobnych i pielęgnować je.
Wytyczne Krajowej Rady PZD zabraniają betonowania zbyt dużych powierzchni działki. Na działce wolno hodować, i to za zgodą zarządu ogrodu, w określonych warunkach i ograniczonej liczbie, jedynie króliki, kury i pszczoły. Dopuszczalną liczbę królików i kur, obowiązującą w danym ogrodzie, ustala zarząd ogrodu. Zaleca się organizowanie chowu królików i kur w wydzielonej na ten cel części ogrodu. Zabronione jest wypuszczanie tych zwierząt poza teren działki. W przypadku spowodowania szkód przez hodowane na działce zwierzęta, właściciel ich odpowiada za nie materialnie.
Użytkownik działki może mieć na działce najwyżej 3 ule, przy czym na prowadzenie takiej pasieki musi uzyskać zgodę zarządu i stworzyć warunki nie zagrażające sąsiadom. Krajowa Rada PZD wydała specjalne wytyczne w sprawie chowu pszczół, w których określono warunki indywidualnego chowu na działce i zbiorowej pasieki w wydzielonej części ogrodu [32], W myśl tych wytycznych, zakładając pasiekę na indywidualnej działce, konieczne jest:
– uzyskanie zgody zarządu ogrodu,
– ustalenie miejsca usytuowania uli na działce z Kołem lub Sekcją Pszczelarzy, a w przypadku braku takiej organizacji, z zarządem ogrodu.
Ule należy ustawiać w miejscu suchym, częściowo osłoniętym od wiatrów oraz częściowo zacienionym. Kierunek ustawienia uli powinien być taki, aby ich wyloty skierowane były na wschód lub w kierunku południowo-wschodnim. Od strony działki sąsiedniej ul powinien być oddzielony osłoną wysokości 1,8 m.