PODSTAWOWE INFORMACJE O DZIAŁCE I JEJ PRZYDZIALE W PRACOWNICZYM OGRODZIE DZIAŁKOWYM
Sprawy organizacji pracowniczych ogrodów działkowych, a tym samym zasady użytkowania działek w tych ogrodach, reguluje ustawa z dnia 6 maja 1981 r. o pracowniczych ogrodach działkowych [28]. W myśl tej ustawy, podobnie jak to było określone w poprzedniej ustawie z dnia 9 marca 1949 r., grunty przeznaczone pod pracownicze ogrody działkowe są przekazywane przez terenowe organy administracji państwowej, tj. naczelnika lub prezydenta miasta, nieodpłatnie w użytkowanie Polskiemu Związkowi Działkowców (PZD), przy czym pozostają one własnością państwa. Polski Związek Działkowców dokonuje podziału gruntu na działki oraz buduje podstawowe urządzenia na terenie ogrodu działkowego na podstawie opracowanej i zatwierdzonej dokumentacji technicznej (czynności te w imieniu Związku wykonują Wojewódzkie Zarządy PZD).
W ogrodach o lokalizacji stałej wielkość działek może wynosić od 300 do 500 m2, zaś w ogrodach „czasowych” mogą być – za zgodą terenowego organu administracji państwowej stopnia podstawowego (gmina, miasto lub dzielnica administracyjna) – wydzielone działki o powierzchni do 1 500 m2.
Przydzielając działki, Polski Związek Działkowców kieruje się następującymi zasadami: członkiem Związku może być osoba pełnoletnia, pozostająca w stosunku pracy, prowadząca zakład rzemieślniczy lub usługowy, wykonująca pracę nakładczą, pobierająca emeryturę lub rentę albo korzystająca z pomocy społecznej, nie mająca własnego lub dzierżawionego gruntu o nie zabudowanej powierzchni, przekraczającej 100-200 m2. Przy przydziale działek uwzględnia się przede wszystkim osoby zatrudnione w tzw. zawodach uciążliwych lub w warunkach szkodliwych dla zdrowia oraz ich sytuację materialną i rodzinną.
Przydział działki następuje: w ogrodzie stałym – na czas nieokreślony, a w ogrodzie „czasowym” – na czas określony, zgodnie z decyzją lokalizacyjną. Jedynie członek Związku nabywa prawo do osobistego użytkowania przydzielonej mu działki; nie może zatem samowolnie dokonywać zamiany, wydzierżawienia lub stosować innych form odstąpienia w całości lub części przydzielonej mu działki.
Przydział działki jednemu z małżonków warunkuje prawo do jej użytkowania przez oboje małżonków, przy czym małżonkowie mogą użytkować tylko jedną działkę.
W ogrodzie już istniejącym nowo przyjęty członek Związku wpłaca ponadto ustępującemu z działki poprzednikowi, a w razie jego śmierci – spadkobiercom, kwotę, stanowiącą równowartość szacunku nasadzeń i urządzeń (wycenionych zgodnie ze stanem w dniu przejmowania działki, na podstawie protokołu inwentaryzacji i szacunku biegłego powołanego przez zarząd ogrodu na koszt dotychczasowego użytkownika działki) oraz na rzecz ogrodu opłatę inwestycyjną w wysokości ustalonej przez zarząd. W ogrodzie nowo organizowanym członek wpłaca kwotę, stanowiącą przynajmniej 15% wartości nakładów inwestycyjnych, przypadających na jedną działkę, która to kwota jest przeznaczona na podstawowe wyposażenie ogrodu.
Członek Związku płaci corocznie składkę członkowską w okreslonej wysokości od 1 m2 działki, z czego zarządy POD odprowadzają do Wojewódzkich Zarządów PZD 40% zebranej składki. Reszta pozostaje na pokrycie wydatków ujętych w preliminarzu budżetowym ogrodu. Oprócz tego użytkownicy działek wnoszą opłaty na potrzeby ogrodu, w wysokości ustalanej corocznie przez walne zebranie.