ROZMNAŻANIE
Większość roślin sadowniczych rozmnaża się wegetatywnie – przez odłączenie bądź przeniesienie na podkładkę wegetatywnych organów rośliny matecznej. Wyjątek stanowią poziomki i orzech włoski, które rozmnaża się dotychczas najczęściej z nasion. Z nasion nie można rozmnażać szlachetnych drzew owocowych i roślin jagodowych, ponieważ z nasion wyrosną najczęściej „dziczki” o owocach drobnych, niesmacznych, niepodobnych do owoców swoich „rodziców”. Dlatego też dla utrwalenia cech odmian szlachetnych musimy uciekać się do rozmnażania wegetatywnego. Truskawki rozmnażają się w sposób naturalny, przez rozłogi, tzw. wąsy, maliny – przez odrosty korzeniowe, które można oddzielać od macierzystego krzewu. Porzeczki i agrest rozmnaża się przez zdrewniałe sadzonki lub odkłady.
Drzewa owocowe rozmnaża się przez oczkowanie lub szczepienie szlachetnych odmian na podkładkach (zwanych popularnie dziczkami), uzyskiwanych dawniej najczęściej z siewu. Zajmują się tym szkółki, na których prowadzenie trzeba mieć (zgodnie z ustawą szkółkarską) specjalne pozwolenie. W rozdziale pt. Materiał szkółkarski została omówiona produkcja drzewek owocowych, dla przypomnienia kilka zdań o podkładkach.
Stosowane dla poszczególnych gatunków drzew owocowych podkładki podane zostały w podrozdziale pt. Dobór odmian. Podkładki generatywne uzyskuje się z nasion zebranych z kwalifikowanych drzew matecznych, sprawdzonych pod względem zdrowotności i wytrzymałości na mróz. Wspólną cechą wszystkich podkładek generatywnych jest z reguły duża siła wzrostu, którą przekazują zaoczkowanym lub szczepionym na nich odmianom uprawnym. Z tego powodu nazywane są one podkładkami silnie rosnącymi, a drzewa uzyskane na tych podkładkach – drzewami silnie rosnącymi. Drzew takich nie powinniśmy sadzić w małych ogródkach i na działkach, ponieważ zbyt dużo zajmuję miejsca. Podkładki (wszystkich klonów, czyli typów rozmnażania) wegetatywne otrzymuje się najczęściej metodą odkładów pionowych bądź poziomych, w specjalnie do tego celu zakładanych matecznikach. Są one zatem klonami będącymi przedłużeniem linii jednego, wcześniej wyselekcjonowanego, egzemplarza – stąd ich nazwy lub numery. Zaletą wszystkich podkładek wegetatywnych jest to, że mają one genetycznie ustabilizowane cechy, zwłaszcza siłę wzrostu i wytrzymałość na mróz. Podkładki wegetatywne – w zależności od cech roślin, z których zostały wyselekcjonowane, bądź z których powstały w wyniku krzyżowania -wykazują zróżnicowaną siłę wzrostu i odpowiednio różny wpływ na wzrost danej odmiany uprawowej. Na tej podstawie dzieli się je na: karłowe – silnie osłabiające wzrost, półkarłowe – średnio osłabiające wzrost i silnie rosnące – nie osłabiające wzrostu. Do małych ogródków i na działki zaleca się tylko drzewa karłowe, które tworzą małe korony i wcześnie wchodzą w okres owocowania.
W każdym drzewie owocowym wyodrębnia się 3 podstawowe części: system korzeniowy, pień i koronę.
System korzeniowy jest najczęściej typu wiązkowego, choć u niektórych gatunków (czereśnia, grusza, orzech włoski) zaznacza się wyraźny korzeń palowy, na skutek czego drzewa te nie mogą być sadzone na terenach o płytkim poziomie wód gruntowych. Wysokiego poziomu wody gruntowej nie znoszą także wiśnie, jabłonie, morele a nawet śliwy.
Pień jest prostym odcinkiem pędu między szyjką korzeniową, a nasadą najniższego pędu szkieletowego korony. Jego wysokość nie zależy od rodzaju podkładki – zarówno na karłowatych, jak i silnie rosnących można otrzymać wszystkie formy drzew (pienne, krzaczaste).
Korona składa się z przewodnika, którym jest rosnący zwykle pionowo, najsilniejszy pęd w koronie oraz odchodzące od niego pędy szkieletowe (I rzędu), półszkieletowe (II i dalszych rzędów). U starszych drzew owocowych pędy szkieletowe nazywa się zwykle konarami, zaś półszkieletowe – gałęziami. Zarówno z konarów jak i gałęzi różnych rzędów wyrastają długopędy oraz krótkopędy, na których rozwijają się pąki liściowe i kwiatowe albo mieszane.
Drzewa owocowe, zależnie od wysokości pnia, dzieli się (zgodnie z obowiązującymi normami) na: krzaczaste (K) – drzewa w ogóle pozbawione pnia lub o pniu nie przekraczającym wysokości 30 cm, niskopienne (NP) – o wysokości pnia od 31 do 60 cm, półpienne (PP) – o wysokości pnia od 61 do 100 cm i pienne (P) – o wysokości pnia powyżej 100 cm.