FORMOWANIE KORON I DALSZA PIELĘGNACJA DRZEW OWOCOWYCH

Przy cięciu i formowaniu koron grusz postępujemy podobnie, jak przy cięciu jabłoni, tzn. unikamy silnego cięcia młodych drzew, aby nie opóźniać ich owocowania, a po wejściu drzew w okres owocowania prześwietlamy korony dość intensywnie, prawie tak jak jabłoni.

Przystępując do formowania korony piętrowej wybieramy w pierwszym lub drugim roku po posadzeniu około 5 najmocniejszych pędów bocznych, tworzących szerokie kąty z przewodnikiem i przeznaczamy je na konary drzewa. Wybrane pędy należy skrócić o 1/3 do 2/3 długości tak, aby najdłuższe z nich nie przekraczały po cięciu 40 cm. Wszystkie zbędne pędy usuwamy. Przewodnik drzewa przycinamy w odległości 40 cm od najwyższej gałązki. W drugim lub trzecim roku po posadzeniu staramy się uformować drugie piętro gałęzi w odległości około 40 cm od pierwszego piętra. Podobnie jak w pierwszym roku pozostawiamy od 3 do 5 pędów bocznych, które wyrosły na przewodniku i skracamy je o 1/3. Sposób formowania korony piętrowej grusz pokazuje rysunek.

Sposób formowania korony piętrowej gruszy: a) pierwszy rok formowania korony, pozostawiony przewodnik i 3-5 pędów bocznych; b) drugi rok formowania korony. Usuwamy pędy tworzące ostre kąty z przewodnikiem i skracamy pozostałe pędy; c) trzeci rok formowania korony piętrowej. Można usunąć przewodnik nad ostatnim piętrem konarów I -przed cięciem, II – po cięciu (miejsca cięcia zaznaczono kreskami).

Ponieważ gałęzie młodych grusz rosną zazwyczaj pionowo do góry, wytwarzając mało drobnych pędów owoconośnych, trzeba je przyginać lub odpowiednio ciąć – skracając pionową gałąź nad bocznym pędem rosnącym w bok i skierowanym na zewnątrz korony.

Czereśnie po posadzeniu przycinamy tak samo jak jabłoń prowadzoną w formie naturalnej, zostawiając przewodnik i od 3 do 5 pędów bocznych wyrastających na pniu w dużych odstępach. Przewodnik przycinamy w odległości 50 cm od najwyższej gałązki. W drugim roku przerzedza się w razie potrzeby pędy, które wybijają z przewodnika. W pierwszych latach po posadzeniu czereśni, które zazwyczaj wypuszczają tylko 3-4 pędy boczne, unika się ich prześwietlania, natomiast skraca się jednoroczne pędy, co pobudza je do rozgałęziania się. Po zakończeniu formowania wycina się jedynie gałęzie uszkodzone, chore lub zmarznięte.

Formowanie koron śliw i moreli jest podobne. Młode drzewa tych gatunków tnie się bardzo słabo, nadając im formę naturalną. W pierwszym roku po posadzeniu, na wiosnę, drzewka należy przyciąć w taki sposób, żeby korona była osadzona tuż albo co najwyżej 40 cm nad ziemią. Wybieramy nie więcej niż 5 pędów bocznych na konary. Przewodnik przycina się nieco ponad pędami bocznymi, które skraca się o połowę. W drugim roku po posadzeniu i w latach następnych zwracamy uwagę na to, aby wszystkie gałęzie rozrastały się równomiernie i aby korona przybierała kształt rozłożysty. Silne pędy rosnące pionowo do góry trzeba przyginać i przywiązywać sznurkami do pnia. Gałęzie zbyt silnie wyrastające skracamy nad jedną z bocznych gałązek. Co roku na wiosnę przeglądamy korony drzew i wycinamy gałązki nadłamane, chore oraz krzyżujące się ze sobą lub rosnące do środka korony.

Śliwy po wejściu w okres owocowania należy prześwietlać dość intensywnie, usuwając corocznie ze środka korony część gałęzi, które zachodzą na siebie i nadmiernie ocieniają wnętrze korony.

Morele zazwyczaj nie wymagają prześwietlania, dlatego też usuwamy tylko gałęzie przemarznięte (w maju) aż do zdrowego miejsca. Wiśnie, szczególnie odmiana Lutówka, wymagają silnego cięcia. Stosuje się u nich koronę naturalną; osadzoną na wysokości 30-50 cm. W pierwszym roku po posadzeniu pozostawiamy w koronie 5-7 pędów bocznych i przewodnik, usuwając tylko te pędy, które wyrastają pod kątem ostrym lub znajdują się tuż przy ziemi. Przewodnik i pędy boczne skracamy o 1/3, wykonując cięcia nad oczkiem znajdującym się na spodniej stronie pędu. W następnych dwóch latach przeznacza się na konary kolejne pędy boczne tak, aby w przyszłości korona składała się mniej więcej z 10 konarów osadzonych co 10-15 cm. Po zakończeniu formowania corocznie przeglądamy korony i wycinamy w miarę potrzeby 2 lub 3 większe gałęzie ze środka drzewa, unikając cięcia drobnych gałązek i jednorocznych przyrostów.

U brzoskwiń najlepiej formować koronę naturalną, osadzoną tuż nad ziemią. Formowanie trwa tylko dwa lata. W pierwszym roku pozostawiamy przewodnik i 4 symetrycznie rozłożone pędy boczne, z których najniższe powinny znajdować się kilka centymetrów nad ziemią. Pozostawione pędy boczne przycina się bardzo krótko, górne do 2-3 oczka, a dolne do 4-6 oczka, licząc od miejsca, w którym ma zacząć się korona. Wybrane pędy boczne powinny się znajdować w odległości 15-20 cm od siebie. Schemat formowania korony krzaczastej u brzoskwiń pokazuje rysunek.

Schemat formowania korony krzaczastej u brzoskwini: a) pierwszy rok formowania – odcinamy 3/4 pędów; b) drugi rok, I – przed cięciem, II – po cięciu

Mając uformowaną koronę, co roku na wiosnę skracamy gałązki, które owocowały mocno, u nasady pozostawiając tylko po jednym młodym i silnym przyroście wyrosłym poniżej miejsca przycięcia. Przyrost ten (pęd) znowu skracamy ponad 8-10 trójką pąków. Ten sposób cięcia stosujemy co roku, dzięki czemu na konarach mamy stale młode pędy zdolne do owocowania. Co kilka lat, jeżeli korona zbytnio się rozrasta, można skrócić mocno wierzchołki konarów.