Boczniak ostrygowaty
Boczniak ostrygowaty (Pleurotus ostreatus), zwany też bedłką ostrygowatą lub przyuszkiem ostrygowatym, ma owocniki o średnicy 5-15 cm, a niekiedy i większej. Występują one w postaci skupionych grup, składających się zwykle z kilkunastu większych i mniejszych okazów, wyrastających ze wspólnej podstawy lub są dachówkowato ułożone jeden nad drugim. Kapelusz jest kształtu muszelkowatego, o szerokości 5-20 cm, gładkiej powierzchni, lekko wypukły. Początkowo barwa kapelusza jest ciemna, później jaśnieje i może być szara, szarobrązowa, czasem z odcieniem niebieskim. Blaszki owocników, zbiegające pod kapeluszem w dół po trzonie, u młodszych okazów są białe lub liliowobiałe, u starszych szarawe. Trzon grzyba jest ekscentryczny lub boczny, biały, zwarty u podstawy i często pokryty strzępkami grzybni. Obok owocników z dobrze wykształconym trzonem spotyka się owocniki o trzonie bocznym ledwie dostrzegalnym lub owocniki bez trzonu. Miąższ grzyba jest biały, miękki, soczysty, o łagodnym zapachu. Miąższ starszych owocników często staje się łykowaty i włóknisty, a w trzonie korkowaty.
Boczniak dobrze znosi przymrozki, a nawet często w zimie można w lesie spotkać w dziuplach starych drzew świeże owocniki. Boczniak może rosnąć na pniach, gałęziach, na osłabionych i martwych stojących drzewach, kłodach oraz na różnych materiałach pochodzenia roślinnego, jak: słoma zbóż i kukurydzy, osadki kolb kukurydzianych, oraz na odpadach przemysłu drzewnego, jak kora i trociny.
Najprostrzym podłożem jest słoma. Do uprawy boczniaka używa się świeżej słomy, nie spleśniałej. Słomę trzeba pociąć na sieczkę o długości 2-4 cm. Uprawę zakłada się w perforowanym worku foliowym lub wysłanych taką folią skrzyniach. Szerokość rękawa worka powinna wynosić około 80 cm. W folii należy zrobić co 10 cm otwory o średnicy 3-4 mm. Zapewnia to odpowiednią wymianę powietrza.
Słoma na podłoże powinna być poddana pasteryzacji. Robi się to w następujący sposób. Pociętą słomę wkładamy do jutowego worka, który następnie umieszczamy w beczce, wannie lub innym pojemniku, aby zalać go gorącą wodą o temperaturze 80-100°C. Po ostygnięciu wody worek wyjmuje się i tak ustawia, by woda mogła swobodnie odciec. W tym celu można go umieścić np. na cegłach. Następnego dnia zabieg się powtarza, a gdy woda ostygnie do około 30°C, worek znowu się wyjmuje i pozostawia na podstawce na 4-5 godzin. Powyższe zabiegi mają na celu doprowadzenie sieczki do wilgotności około 70% oraz zniszczenie nasion chwastów i niepożądanych mikroorganizmów.
Worek po napełnieniu podłożem powinien tworzyć walec o średnicy około 50 cm. Długość rękawa folii powinna wynosić 100-120 cm, a wymiary skrzynki odpowiednio – 50-60X30-40X20–30 cm. Zachowanie tych rozmiarów pozwala na utrzymanie w podłożu temperatury sprzyjającej rozrostowi grzybni. Bezpośrednio po odcieknięciu wody przystępuje się do zagrzybiania podłoża, dokładnie mieszając wilgotną sieczkę z grzybnią boczniaka, którą można nabyć w sklepach ogrodniczych, w opakowaniach zawierających około 500 g. Na 7-8 kg suchej słomy (25-30 kg wypasteryzowanej) wystarcza jeden cylinder (opakowanie) grzybni. Grzybnię mieszamy, wysypując z worka wilgotną sieczkę na czystą folię. Mieszaniną tą napełniamy ściśle skrzynki lub perforowane worki foliowe. Wierzch skrzynki przykrywa się folią, a worek zawiązuje. Tak przygotowane podłoże pozostawia się, aby przerosło grzybnią.
Jeżeli temperatura otoczenia wynosi 18-20°C, proces przerastania będzie trwał 2-3 tygodnie i zależeć będzie od temperatury otoczenia oraz ilości użytej grzybni w stosunku do masy podłoża. W niższej temperaturze proces ten przebiega nieco wolniej, lecz równie dobrze, natomiast nie wolno dopuścić, aby temperatura podłoża przekroczyła 30°C, gdyż w tych warunkach można zniszczyć grzybnię. Wilgotność powietrza w pomieszczeniu, gdzie przerasta grzybnia, powinna dochodzić do 90%. Światło w okresie rozrostu grzybni nie jest potrzebne, ale obecność jego nie wpływa ujemnie na przebieg tego procesu. Jedynie należy chronić podłoże przed działaniem promieni słonecznych, które mogą nadmiernie je nagrzać. Podłoże opanowane przez grzybnię tworzy twardy, przerośnięty wewnątrz białymi strzępkami grzybni, „klocek”. Na zewnątrz grzybnia tworzy biały nalot, a słoma przybiera barwę jasnoherbacianą.