Choroby i szkodniki warzyw dyniowatych
Bardzo rozpowszechnione na roślinach dyniowatych są choroby wirusowe, szczególnie żółta mozaika ogórka, porażająca wszystkie warzywa tej grupy. Na liściach i owocach występują mozaikowe, żółte lub jasnozielone plamy. Porażone rośliny gorzej rosną, słabiej kwitną i dają niższy plon o małej wartości. Wirusy przenoszone są przez mszyce. Zapobiega się tym chorobom podobnie jak przy wirozach pomidora.
W ostatnich latach coraz bardziej rozpowszechnia się w Polsce groźna choroba ogórków, zwana kanciastą plamistością bakteryjną ogórków. Najbardziej typowe objawy choroby występują na liściach. Tworzą się na nich żółtozielone, „tłuste”, kanciaste plamy między nerwami. Tkanki w obrębie plam szybko zamierają, brunatnieją i wykruszają się, wskutek czego w liściach powstają dziury. Podobne plamy powstają na ogonkach liściowych, owocach, a także na liścieniach siewek. Silnie porażone owoce są zniekształcone i łatwo gniją. Chorobie tej zapobiega się przez niszczenie resztek roślin po zbiorze owoców, dokonywanie kilkuletnich przerw w uprawie i opryskiwanie ogórków od momentu pojawienia się pierwszych objawów chorobowych Miedzianem 50 w stężeniu 0,4%; zabieg ten powtarzać w miarę potrzeby 2-3 razy, co 10-14 dni.
Przy wysokiej wilgotności i wysokiej temperaturze może wystąpić na ogórkach i melonach brunatna plamistość ogórka, tzw. parch dyniowatych. Na powierzchni owoców powstają ciemne, wgłębione plamy, pokrywające się aksamitnym, oliwkowoczarnym nalotem. W miejscach tych wydzielają się czasem krople śluzu. Porażone owoce bywają mniejsze, zniekształcone i łatwo gniją. Chorobę tę zwalcza się opryskami – w okresach pogody deszczowej co 7-10 dni po wystąpieniu objawów chorobowych na liściach, zawiązkach owoców i owocach – preparatami: Funaben 50 w stężeniu 0,07%, Dithane M-45 – 0,2% lub Topsinem M – 0,07%.
Melony, a w nieco mniejszym stopniu dynie, są porażane przez plamistość zgorzelową, zwaną też antraknozą dyniowatych. Jest to choroba szczególnie groźna w latach wilgotnych. Na liściach, łodygach, ogonkach liściowych, szyjce korzeniowej i owocach tworzą się żółtawe, brunatniejące nieco wgłębione plamy, z czasem przekształcające się w rany. Rośliny więdną, zamierają; owoce przestają rosnąć, gorzknieją i gniją. Zwalcza się tę chorobę podobnie jak parcha dyniowatych.
Ogórki i dynie, zarówno pod szkłem, jak i w gruncie, poraża mączniak właściwy, który jednocześnie atakuje wiele innych gatunków roślin. Na liściach porażonych roślin, a niekiedy także na szczytach pędów, występują plamy mączystego nalotu, w wyniku czego liście przedwcześnie zamierają, co z kolei wpływa ujemnie na plon owoców. Grzyb wywołujący chorobę, zimuje na resztkach porażonych ogórków, pozostawionych po zbiorze, oraz na roślinach wieloletnich innych gatunków. Zwalcza się tę chorobę po wystąpieniu jej objawów przez opryskiwanie roślin 2-3 razy, co 7-10 dni, preparatami: Funaben 50 w stężeniu 0,07%, Morestan – 0,05%, Siarkol extra – 0,4% lub Topsin M – 0,07%.
Z częściej występujących szkodników na dyniowatych wymienić należy: przędziorka chmielowca, śmietkę kiełkówkę i mszyce.
Przędziorek chmielowiec jest typowym polifagiem, atakującym nie tylko dyniowate, ale fasolę, chmiel (stąd jego nazwa), wiele roślin ozdobnych i niektóre drzewa owocowe. Szkodliwe są zarówno formy dorosłe (samica, długości 0,4 mm, ma barwę żółtozielonkawą, z dwiema szarymi plamami; forma zimująca jest barwy karminowej; samiec, długości 0,3 mm, jest żółtawy), jak i larwy. Dolna strona liścia rośliny zaatakowanej przez tego szkodnika jest pokryta słabo widoczną przędzą, pod którą składają jaja i żerują wysysając soki maleńkie, kuliste przędziorki, zwane też „czerwonym pajączkiem”. Chore liście bieleją i usychają. Przędziorek rozmnaża się bardzo szybko, gdy jest ciepło i sucho, a w naszym klimacie daje 4-5 pokoleń w ciągu roku. Z chwilą masowego pojawienia się tego szkodnika opryskuje się rośliny preparatami: Roztoczol exstra płynny 8 w stężeniu 0,1%, Sadofos płynny 30 – 0,4%, Torque 50 WP – 0,05% lub Winylofos płynny 50 – 0,1%.
Śmietka kiełkówka jest to muchówka podobna do naszej muchy domowej, lecz mniejsza. Jej larwy, silnie uszkadzają kiełkujące nasiona i siewki ogórków, niszcząc zasiewy. Ażeby zapobiec występowaniu tego szkodnika, trzeba nasiona zaprawiać na sucho zaprawą mieszaną Nexion L.