Choroby i szkodniki warzyw korzeniowych
Na selerach występuje choroba powodowana przez grzyb, zwana plamistością liści. Na porażonych liściach i ogonkach liściowych tej rośliny występują brunatne plamy. Liście brunatnieją i zasychają. Rozwojowi tej choroby sprzyja duża wilgotność. Na rok następny grzyb przenoszony jest przez resztki roślinne i nasiona. Aby zapobiec występowaniu tej choroby, trzeba nasiona zaprawiać, a po wysadzeniu rozsady do gruntu opryskiwać co 14 dni preparatami miedziowymi.
Na selerze może również wystąpić parch, który atakuje korzenie, zwłaszcza w chłodne i wilgotne lata. Powstają wówczas na korzeniach brunatne plamy, na których skórka grubieje, korkowacieje, pęka nieregularnie i łuszczy się. Porażone korzenie są mniejsze i źle się przechowują. W przypadku zaobserwowania tej choroby trzeba na parę lat przerwać uprawę selera, ponieważ w naszych warunkach trudno dezynfekować ziemię.
Na warzywach korzeniowych mogą wystąpić choroby wirusowe i zgnilizna korzeni. Jedynym środkiem zapobiegawczym jest utrzymywanie upraw bez chwastów i zmianowanie roślin.
Zgorzel siewek buraka. Choroba ta występuje szczególnie często na burakach ćwikłowych posianych na kwaśnych, ciężkich glebach, przy gęstym siewie i dużej wilgotności powietrza. Szyjki korzeniowe porażonych siewek stają się najpierw wodniste, potem czernieją. Rośliny więdną i przewracają się. Ażeby zapobiec tej chorobie, nie można dopuszczać do powstawania na glebie skorupy i nasiona zaprawiać Zaprawą T. Stosować obfite nawożenie organiczne.
Mączniak rzekomy buraka. Na spodniej stronie liścia tworzą się szarawe naloty grzyba Peronospora schachtii, wskutek czego liście skręcają się, słabo rosną, a niekiedy również zamierają. Przy zauważeniu tych objawów należy opryskiwać buraki fungicydami miedziowymi co 7-10 dni. Po zbiorze buraków należy zagon głęboko przekopać.
Rdza buraka. Na porażonych roślinach obserwuje się brunatnawe plamki. Silnie porażone blaszki liściowe przedwcześnie zamierają, co wpływa ujemnie na plon korzeni. Chorobę zwalcza się 2-, 3-krotnym opryskiwaniem środkami chemicznymi: Cynkotoxem i Kaptanem, w dwutygodniowych odstępach od momentu wystąpienia choroby.
Chwościk burakowy. Grzyb Cercospora beticola atakuje głównie starsze liście buraków, powodując na nich okrągławe, szarawe plamki o średnicy 2-4 mm z czerwoną obwódką. Porażone liście żółkną i zamierają. Zapobiega się tej chorobie przez zaprawianie nasion, a w warunkach atmosferycznych sprzyjających chorobie (zbytnia wilgotność powietrza) opryskuje się buraki preparatami miedziowymi co 7-10 dni.
Biała rdza skorzonery. Patogen-Albugo tragopogonis wywołuje na liściach jasnożółte plamy, na których później wytwarzają się zarodniki w postaci białego, sproszkowanego nalotu. Porażone liście przedwcześnie zamierają, dlatego trzeba je obrywać i palić. Gdy mamy większą plantację, opryskujemy fungicydami miedziowymi.
Mączniak właściwy skorzonery. Na liściach tworzy się biały mączysty nalot, złożony z grzybni i zarodników czynnika chorobotwórczego – Erysiphe cichoracearum. Porażone rośliny w momencie pojawienia się choroby opryskuje się fungicydami siarkowymi.
Warzywa korzeniowe są atakowane również przez szkodniki.
Golanica zielonka. Szkodnik ten atakuje marchew i pietruszkę. Dorosły owad ma długość około 3 mm, jest żółtozielonkawy, o czerwonych oczach. Larwy są silnie spłaszczone, barwy żółtej. Zaatakowane liście przez owady dorosłe, jak i larwy, kędzierzawią się, co powoduje wstrzymanie wzrostu roślin i wydanie mniejszego korzenia. Po dostrzeżeniu pierwszych chorych liści opryskuje się Owadofosem płynnym 50 lub Sadofosem płynnym.
Mszyca marchwiowa ondulająca atakuje marchew, wysysając na wiosnę soki, co powoduje wypukłości na liściach i skręcanie się pędów. Prócz tej mszycy na marchwi może wystąpić również mszyca wierzbowo-marchwiowa, wyrządzająca podobne szkody. Zwalcza się ją takimi samymi środkami jak golanicę.
Połyśnica marchwianka. Jest to mała muchówka, często występująca na marchwi. Składa ona jaja w pobliżu korzeni marchwi. Wylęgające się larwy drążą chodniki w korzeniu marchwi, który ulega zniekształceniu, a często gnije. Nać żółknie i łatwo więdnie. Zwalczanie połyśnicy polega na usuwaniu, podczas przerywania marchwi, roślin osłabionych i przywiędłych. Od II dekady maja do końca wegetacji opryskuje się rośliny w terminach: w III dekadzie maja i powtórnie po 7 dniach preparatem Basudin 25 EC 0,15% oraz w II dekadzie lipca – 2 zabiegi, jak poprzednio.
Z licznej grupy motyli, należących do rodziny sówkowatych rolnic, najczęściej atakują: rolnica panewka, rolnica czopówka, rolnica tasiemka, rolnica zbożówka, rolnica gwoździówka. Są to dość duże motyle o rozpiętości skrzydeł od 30 do 45 mm, a nawet do 55 mm. Zabarwienie ciała i skrzydeł ciemne, tylko u niektórych gatunków jest barwne. Gąsienice są nagie, ziemisto lub oliwkowo zabarwione. Szkodniki te najczęściej zimują w stadium gąsienicy w ziemi, a niektóre gatunki – jako formy dorosłe. Samice składają jaja na roślinach w pobliżu ziemi. Wylęgłe gąsienice żerują na częściach nadziemnych roślin, następnie przechodzą do ziemi, żerując głównie nocą. Podgryzają one korzenie roślin, często przegryzając korzeń główny. Ponadto podcinają młode rośliny, wciągają je do ziemi i tam zjadają. Żer gąsienic trwa zazwyczaj od początku lipca do końca sierpnia.
Zwalczanie tych szkodników polega na głębokim przekopywaniu zagonów na jesieni, na zakładaniu – w momencie zauważenia pierwszych uszkodzeń – przynęt zatrutych i na opryskach, gdy pojawiają się młode gąsienice, takimi preparatami, jak Foschlor płynny 25 i Owadofos płynny 50. Skład przynęty: 1 kg otrąb, 1 l wody, 5 dag cukru i 25 g Bactospeine WP 16000. Porcja ta wystarcza na około 200 m2 powierzchni. Przynęta powinna mieć konsystencję kruszonki. Należy ją rozkładać na wilgotnej glebie.