Choroby i szkodniki roślin cebulowych
Żółta karłowatość – choroba wirusowa najczęściej występująca -jest powodowana przez wirus Allium virus. Poraża on cebulę, powodując występowanie jasnożółtych smug na pędach nasiennych i na szczypiorze. Wzrost jest zahamowany, a cebule roślin porażonych tą chorobą mają grube szyjki i nie nadają się do przechowywania. Wirusy przenoszone są przede wszystkim przez mszyce, przez cebule wysadkowe, jak i przez dymkę. Szczypior porażony załamuje się i zwisa ku ziemi. Oprócz cebuli wirus ten poraża szalotkę i z roślin ozdobnych narcyzy i szafirki. Groźny on jest głównie dla upraw nasiennych. Porażone rośliny należy usuwać. Zwalczać też trzeba mszyce.
Żółtaczka astrów na cebuli powodowana jest przez drobnoustrój – Mycoplazma, przenoszony przez owady. Zimuje on w przechowywanych cebulach oraz roślinach wieloletnich. W czasie przechowywania chore cebule wypuszczają wcześnie liście. Choroba ta daje się we znaki uprawom nasiennym. Porażone rośliny należy usuwać. Objawy są różne: liście wykazują najpierw żółte smugi, potem ulegają chlorozie, stają się wąskie i zamierają od szczytu.
Mączniak rzekomy cebuli jest najgroźniejszą chorobą tej rośliny, wywoływaną przez czynnik chorobotwórczy – Peronospora destructor. Oprócz cebuli może tez atakować inne gatunki cebulowe. Poraża szczypior (liście), na którym występują jasnozielone lub żółtawe plamy, pokrywające się później szarofioletowym nalotem, z czasem ciemniejącym. Porażone liście więdną, marszczą się, pokładają na ziemi i zasychają. Grzybnia zimuje w porażonych cebulach. Chcąc uniknąć tej choroby, należy unikać podlewania roślin wieczorem, gdyż sprzyja to rozprzestrzenianiu się choroby. Chorobę tę zwalcza się opryskami, po zauważeniu pierwszych objawów porażenia, preparatem Ridol plus 45 WP – 0,6% z dodatkiem zwilżacza. Opryskiwać należy kilkakrotnie co 7-10 dni.
Głownia cebuli. Jest to choroba grzybowa, która atakuje siewki cebuli. Porażone siewki giną w ciągu kilkunastu dni. Na szczypiorze chorych siewek pojawiają się ołowiane smugi, które po pewnym czasie pękają, a z nich wysypują się czarne zarodniki. Porażone rośliny wyglądają jak pokryte sadzą. Są to zarodniki grzyba Urocystis cepulae.
W miejscach silnego występowania tej choroby należy uprawiać cebulę z dymki i z rozsady, gdyż starsze rośliny nie ulegają tej chorobie. Choroba ta dosięga również świeżo posadzone ząbki czosnku. Zapobieganie jej polega na zbieraniu i niszczeniu chorych siewek, stosowaniu dłuższych przerw w uprawie cebuli, zaprawianiu nasion Zaprawą nasienną T (na 10 g nasion 1 g zaprawy). Można też wysiewać w celach dezynfekcyjnych Sadoplon 75 w ilości 10 g/m2.
Śmietka cebulanka, najgroźniejszy ze szkodników cebuli, jest muchą podobną, lecz mniejszą od muchy domowej. Składa ona jaja na ziemi w pobliżu cebuli. Białawe, beznogie larwy, długości 8 mm, wgryzają się do wnętrza rośliny. Chcąc się przekonać, czy cebula opanowana jest przez śmietkę, należy pociągnąć za czubek środkowego liścia. Jeżeli daje się łatwo wyciągnąć i jest nadgniły u nasady, to znaczy, że wewnątrz żeruje larwa śmietki.
Największe szkody wyrządza pierwsze pokolenie, występujące w końcu maja lub w czerwcu. Drugie pokolenie, sierpniowe, jest już mniej szkodliwe. Zapobiega się temu szkodnikowi przez zaprawianie nasion Primicidem 20 oraz rozsypywanie bezpośrednio przed siewem na glebie Basudinu 10 G (10 g na 1 m2 lub 1 g na 1 m rzędu).
Cebula i czosnek atakowane są również przez niewidzialne gołym okiem nicienie – węgorka niszczyka i inne węgorki. Atakują one siewki, powodując zahamowanie wzrostu, grubienie podstawy i skręcanie się liści. Larwy tych szkodników zimują w glebie w resztkach roślin. Wiosną przechodzą do gleby, a następnie wnikają do podziemnych części roślin. Stąd wędrują ku górze, do łodyg, liści i pędów kwiatostanowych (atakują one również pietruszkę, seler, kukurydzę, burak, marchew, ziemniak, cebulki narcyzów, tulipanów i hiacyntów). Liście porażonych młodych roślin skręcają się, jaśnieją i często zamierają. U starych roślin liście są skrócone, żółte i gniją u nasady. Tkanki cebuli miękną i często rozpodają się. Wnętrze cebuli staje się mączyste, a piętki pękają.
Zwalczanie polega na nieuprawianiu atakowanych roślin na miejscu, gdzie wystąpił ten szkodnik przez 3-4 lata i odkażaniu w jesieni gleby preparatami chemicznymi zalecanymi do tego celu.
Cebulę, czosnek, por i seler poraża motyl o nazwie wgryzka szczypiorka. Jest on ciemnobrunatny, o rozpiętości skrzydeł 13 mm. Gąsienica jest zielona lub żółtawobiała; dorasta do 5 mm długości. Po przezimowaniu wiosną samice motyla składają jaja na liściach lub szyjce korzeniowej roślin. Młode gąsienice żerują początkowo na powierzchni, a następnie wgryzają się do wnętrza. Pierwsze pokolenie tego szkodnika żeruje w maju – czerwcu, drugie w sierpniu – wrześniu. Zwalcza się gąsienice opryskami Sadofosem płynnym 30 i Owadofosem płynnym 50.