MATERIAŁ SIEWNY I SADZENIOWY cz.2

W celu uzyskania w sadownictwie podkładek generatywnych, tj. z nasion, wysiewa się wiosną na odpowiednio przygotowany zagon nasiona drzew owocowych w rzędy odległe o 30-40 cm, a w rzędzie co 3-4 cm. Należy jednak pamiętać, że nasiona drzew owocowych nie są zdolne do kiełkowania bezpośrednio po zbiorze, gdyż zawierają w swych tkankach biologicznie czynne substancje hamujące ich kiełkowanie. Dlatego też, aby nasiona mogły kiełkować, musi w nich zajść przemiana tych substancji, zwanych inhibitorami, w stymulatory wzrostu pobudzające kiełkowanie zarodka. Przemiana ta, zwana dojrzewaniem posprzętnym, zachodzi tylko w niskiej temperaturze (od 0 do 8°C), przy wysokiej wilgotności powietrza i dostępie tlenu. Zabieg, któremu poddajemy nasiona, aby przeszły proces dojrzewania posprzętnego, nazywamy stratyfikacją. Polega ona na zmieszaniu nasion z wilgotnym piaskiem, trocinami lub bardzo miałkim torfem i przechowywaniu ich w pomieszczeniu, w którym temperatura powietrza przez kilka miesięcy będzie wynosić 4°C. Obecnie zaleca się przed stratyfikacją moczenie nasion w wodzie: nasion drzew ziarnkowych przez 3-4 godziny, nasion drzew pestkowych – przez 1 dobę.

Długość okresu dojrzewania posprzętnego zależy od gatunku i odmiany, przebiegu wzrostu drzew w okresie wykształcenia nasion i owoców, a także warunków stratyfikacji. A oto czas dojrzewania posprzętnego dla konkretnych odmian drzew: Antonówka Zwykła -60-90 dni, Grusza Kaukaska – 70-90 dni. Grusza Polna – 70-90 dni. Czereśnia Ptasia – 110-140 dni, Antypka – 90-120 dni, Ałycza -110-150 dni, brzoskwinia – 90-120 dni, morela – 90-120 dni i orzech włoski – 70-100 dni.

Nasiona drzew ziarnkowych wysiewa się na wiosnę, nasiona drzew pestkowych można wysiać albo jesienią albo wczesną wiosną. Pojawienie się w nasionach stratyfikowanych pierwszych kiełków jest sygnałem do natychmiastowego wysiewu nasion. Zainteresowanych produkcją własnych podkładek i drzewek odsyłam do książki Alojzego Czynczyka Szkółkarstwo sadownicze [4].

W celu uregulowania produkcji szkółkarskiej, która obejmuje drzewa i krzewy owocowe, została wydana dnia 29 maja 1957 r. specjalna ustawa szkółkarska (Dz. U. nr 31 z 11 czerwca 1957 r.). Określiła ona warunki i normy produkcji, które mają zapewnić dostarczenie odbiorcy jak najbardziej wartościowego materiału sadzeniowego. Produkcja w szkółkach podlega kontroli, zaś do obrotu może być przeznaczany tylko materiał szkółkarski kwalifikowany, tj. odpowiadający normom. Wydane na podstawie tej ustawy Rozporządzenie Wykonawcze Ministra Rolnictwa z dnia 3 sierpnia 1957 r. (Dz. U. nr 45 z 1957 r.) w sprawie produkcji i obrotu drzewkami i krzewami owocowymi oraz podkładkami ustaliło, w jakich gospodarstwach może być prowadzona szkółka, jaką może zajmować powierzchnię, określiło kwalifikacje kierownika szkółki, sposób jej prowadzenia, kwalifikowanie (kontrola jakości). Ponadto ustawa unormowała sposoby sprzedaży materiału szkółkarskiego. Określono również produkcję podkładek, prowadzenie drzew owocowych na ich własnych pniach i na przewodniej, normy jakościowe drzew i krzewów owocowych, czystość odmiany, wymagania dotyczące zdrowotności materiału szkółkarskiego i sprecyzowano zalecany do uprawy dobór odmian drzew owocowych, który co pewien czas jest aktualizowany. W ten sposób uregulowano wszystkie zagadnienia związane z produkcją materiału sadzeniowego, o czym będzie mowa w rozdziałach związanych z uprawą roślin sadowniczych i ozdobnych.