Pantofelnik, kalceolaria — Calceolaria
Z roślin należących do tego rodzaju w Polsce uprawiane są dwa gatunki: pantofelnik ogrodowy (Calceolaria herbeohybrida) oraz pantofelnik całolistny (Calceolaria integriofolia).
Uprawa pantofelnika ogrodowego
Pantofelnik ogrodowy odznacza się liśćmi eliptycznojajowatymi z wyraźnymi wgłębionymi nerwami. Kwiaty dwuwargowe o wargach woreczkowato rozdętych (przy czym warga dolna jest wykształcona znacznie silniej niż warga górna) zebrane są w kwiatostany. Spotyka się odmiany o kwiatach białych, żółtych, pamarańczowych lub purpurowych, jednobarwne lub z ciemniejszymi plamami. Uprawiana jest jako roślina doniczkowa, która okrywa się kwiatami w kwietniu, w maju.
Siew. Pantofelnik ogrodowy rozmnaża się przez wysiew nasion, które są bardzo drobne (w 1 g mieści się 2—2,5 tys. sztuk), nieregularne, pomarszczone, zabarwione beżowo lub brunatno. Wysiewa się je w czerwcu i w pierwszej połowie lipca do skrzyneczek wypełnionych ziemią liściową z dodatkiem piasku. Ze względu na nieznaczne wymiary nasion zaleca się zmieszać je z piaskiem, aby równo rozrzucić po powierzchni. Nasiona lekko wgniatamy i spryskujemy, po czym skrzynki przykrywamy szybami i cieniujemy. Wysiewy spryskujemy 2 razy dziennie. Gdy zaczną ukazywać się kiełki, co zazwyczaj następuje po 10—14 dniach, szybę początkowo lekko uchylamy, a po 2—3 dniach zdejmujemy.
Pielęgnowanie roślin. Siewki rosną szybko. Jeśli wzeszły rzadko, pikujemy je raz, jeśli gęsto — dwa razy. W fazie liścieni pikuje się je co 2 cm do skrzynek, a po dalszych trzech tygodniach w rozstawie 3 X 3 cm lub 3X4 cm do mieszanki jaka była stosowana do siewu. W połowie września kalceolorię sadzimy do doniczek o średnicy 9 cm, do ziemi liściowo-inspektowej z domieszką torfu i przenosimy do szklarni zimnej o temperaturze 4—6°. Niską temperaturę utrzymujemy w ciągu całej zimy, gdyż tylko w takich warunkach pantofelnik ogrodowy kształtuje kwiaty.
Szklarnię wietrzymy obficie, rośliny podlewamy umiarkowanie. Pantofelniki świeżo przesadzone podlewamy co 2—3 dni. W styczniu lub w pierwszych dniach lutego kalcelorię przesadza się do doniczek o średnicy 10—12 cm. Kwitnie od końca marca do czerwca.
Uprawa pantofelnika całolistnego
Pantofelnik całolistny ma łodygi silnie rozgałęzione, liście elipty-cznojajowate, pomarszczone, kwiaty drobne, żółto zabarwione, zebrane w kwiatostany. Często sadzony bywa na kwietnikach i rabatach, na których kwitnie w ciągu całego lata.
Sadzonkowanie. Pantofelnik całolistny można rozmnażać z nasion, przeważnie jednak rozmnażamy go przez sadzonki pędowe. Najodpowiedniejszą porą ich przygotowania jest połowa sierpnia, lecz można je ciąć jeszcze we wrześniu. Jeśli nie dysponujemy materiałem matecznym na terenie gospodarstwa, to na sadzonki można ściąć wierzchołki pędów długości 5—7 cm z roślin znajdujących się na kwietnikach. Sadzonki umieszcza się w mnożarce w piasku w rzędach odległych co 4 cm. Stoły można przykryć oknami. Kalceoloria całolistna ukorzenia się łatwo. Wymaga ona ziemi cięższej, toteż rośliny sadzimy do ziemi kompostowo-inspektowej do doniczek o średnicy 8—9 cm.
Pielęgnowanie roślin. W ciągu zimy postępujemy z nią jak z kalceolorią ogrodową. W pierwszej połowie kwietnia przesadzamy ją do doniczek o średnicy 10—11 cm i dołujemy w skrzyniach inspektowych po 70 szt. w oknie. W drugiej połowie maja pantofelnik całolistny wysadzamy na kwietniki co 20—25 cm.